Misschien ben je deze blog al een tijdje aan het volgen, en heb je wel iets van: financiële vrijheid? Lijkt me wel wat! Maar dan komt de vraag die op ieders lippen brandt: hoeveel geld heb ik nu exact nodig om volledig financieel vrij te zijn?
Eerst en vooral is er natuurlijk geen vast bedrag. Financiële vrijheid gaat niet over het zoveel mogelijk geld verzamelen. Dan gaat het over hebzucht en dat draagt weinig bij aan een goed leven. Stel: je vindt een manier om voor 0 euro het meest fantastische leven te leiden dat je je kan inbeelden. Dan is de berekening snel gemaakt: je bent meteen financieel vrij. De kans dat dat het geval is, is natuurlijk klein. Iedereen heeft uiteraard een bepaalde hoeveelheid financiële middelen nodig om een goed en gelukkig leven te leiden. Je moet dus aan de slag: proberen in te schatten wat jouw leven echt de moeite waard maakt en bereken wat dat kost.
(Een open deur: Hoe lager je uitgaven, hoe sneller de mogelijkheid om financieel vrij te zijn. Hoe hoger je uitgaven, hoe langer je afhangt van een verplichte job…)
En omdat er nu eenmaal leukere activiteiten te bedenken zijn dan een hele boekhouding met berekeningen en prognoses bij te houden, had ik het idee om een rekenmachine uit te werken die het werk voor ons kan doen. Volg even mee.
Waarom is deze rekenmachine nuttig?
- Je hoeft geen geleerd wiskundige te zijn. Ik besef heel goed dat niet iedereen even graag met cijfertjes bezig is. Deze rekenmachine is met die gedachte in het achterhoofd ontworpen. Dat wil zeggen dat je gewoon heel simpel al je inkomsten en uitgaven kan invoeren. Daarna doet de rekenmachine al het werk voor jou!
- Je kan ook toekomstige inkomsten en uitgaven invoeren. En dat is het verschil met vele andere rekenmachines. Behoeftes veranderen uiteraard doorheen het leven.
- Je kan je wettelijk pensioen ingeven. Wil je weten of je inkomen uit je indexfonds en je wettelijk pensioen je uitgaven dekken? Dat kan deze rekenmachine berekenen.
- Je kan zelf je opnamepercentage en het verwachte rendement van je indexfonds aanpassen. (Zie uitleg hieronder)
- De rekenmachine toont je in een oogopslag hoeveel geld er in je indexfonds moet zitten en hoe lang je nog moet werken.
De 4 % regel uitgelegd.
Eén van de begrippen die wat extra uitleg verdient is het “opnamepercentage“.
De dag dat je financieel vrij bent, heb je geen inkomen uit arbeid meer nodig. Vanaf die dag genereert je indexfonds (of andere productieve bezittingen) namelijk genoeg inkomsten om al je uitgaven te dekken. Dat wil ook zeggen dat je op geregelde tijdstippen een bepaald percentage uit je indexfonds moet halen. Dat percentage mag niet te hoog zijn, anders loop je uiteraard de kans dat je uiteindelijk zonder geld valt.
Met andere woorden: hoeveel procent van de waarde van je indexfonds kan je jaarlijks opnemen zonder dat je indexfonds naar 0 gaat en je dus ooit zonder geld komt te zitten?
Om dat te weten te komen, hebben onderzoekers van de Trinity universiteit een interessant experiment opgezet. Kort samengevat zijn ze teruggegaan naar het jaar 1926 en hebben ze vanaf dan over verschillende periodes van 30 jaar gekeken hoe het een portfolio (aandelen, aandelen-obligaties of obligaties) verging wanneer er verschillende percentages opgenomen werden.
En zo werd de 4 % regel geboren. Het onderzoek wees uit dat wanneer je op jaarlijkse basis 4 % uit een indexfonds haalt, je met (bijna) absolute zekerheid weet dat de waarde van je indexfonds 30 jaar lang (maar naar grote waarschijnlijkheid langer) boven 0 zal blijven.
Wat betekent dat nu concreet? Een voorbeeld. Stel: je jaarlijkse uitgaven zijn € 20.000. Die € 20.000 is je opnamepercentage van 4 %. Dat wil zeggen dat je indexfonds € 500.000 waard moet zijn (4 % van € 500.000 = € 20.000) vooraleer je jezelf financieel vrij kan noemen en geen inkomen uit arbeid meer nodig hebt (zolang je niet meer dan € 20.000 per jaar uitgeeft).
Help?!
Maar… dan heb je toch nog steeds geen 100 % zekerheid? Wat als de aandelenmarkt volledig in elkaar stuikt, net de dag dat ik stop met werken? En stel nu dat er toch nog een grote onverwachte uitgave op mijn pad komt? Wat na die periode van 30 jaar?…
Niemand kan de toekomst voorspellen. Niemand weet wat het exacte rendement van een indexfonds zal zijn, of hoeveel de uitgaven zullen zijn. En wie weet is de volgende financiële crisis nog groter dan alle voorgaande crisissen samen. Die onzekerheid kan een bron zijn van angst (en is een belangrijke oorzaak van het feit dat, ondanks alle ontegensprekelijke voordelen, mensen niet investeren in aandelen). Maar, dat is geen reden om het hele idee van financiële vrijheid gewoon over boord te gooien en dan maar tot aan je wettelijk pensioen te moeten werken.
Word je bij het nadenken over (praktisch onmogelijke) horrorscenario’s toch overmant door een gevoel van angst? Haal even diep adem en weet dat:
- De 4 % regel gaat uit van het absolute worst-case scenario: in de meerderheid van de gevallen overleefde de portfolio’s met een hoger opnamepercentage (bv. met 5 % heb je zeker ook een voldoende ruime marge). Dit omvat grote economische depressies als die van eind de jaren 20… Kan het in de toekomst nog erger? Niemand kan dat uitsluiten, maar de kans is uiteraard klein.
- Deze regel houdt geen rekening met andere, vaak voorkomende, inkomsten. Denk aan erfenissen of wettelijk pensioen.
- De kans is klein dat je nooit nog inkomsten uit arbeid zal hebben. Vergeet niet dat er een zee van tijd vrij komt om in jezelf te investeren, bij te leren en jezelf verder te ontwikkelen. Die vaardigheden kunnen vaak ingeruild worden voor geld.
- Je uitgaven zijn flexibel. Alhoewel het niet nodig is, kan je tijdens een beurscrash altijd minder uitgeven.
Er zijn dus zoveel meer redenen om je opnamepercentage te verhogen dan te verlagen (wat je trouwens ook in de rekenmachine kan aanpassen). Het is alvast duidelijk dat dit geen exacte wetenschap is. Er is geen magische formule om tot op de dag te bepalen wanneer je volledig financieel vrij bent. Dat is ook niet nodig. De 4 % regel is absoluut veilig genoeg om een meer dan degelijke inschatting te maken.
# Noot 1: Je kan me steeds contacteren voor vragen of opmerkingen over de rekenmachine. Ook al doet het goed zijn werk, ik ben zeker dat er verbetering mogelijk is.
# Noot 2: Voor wie geïnteresseerd zou zijn: je kan het onderzoek van de Trinity universiteit hier downloaden: