Enkele jaren geleden ben ik begonnen om het grootste deel van mijn inkomen in de wereldwijde aandelenmarkt te investeren. Nu zit ongeveer mijn hele vermogen in een indexfonds (en ook wat geld in een obligatiefonds, de boot waar we op wonen en het appartement dat we verhuren). Aangezien dit niet meteen is hoe een doorsnee jonge dertiger omgaat met zijn geld krijg ik wel eens de vraag: en, hoe is het met de aandelen? Met alles wat er nu in de wereld aan het gebeuren is, niet goed zeker…?
Bij elke vraag die mij gesteld wordt over dit “project”, probeer ik iets bij te leren. En deze vraag is zoveel interessanter dan het antwoord. Het toont hoe veel mensen naar het bezit van aandelen kijken: als een lijn op een grafiek die continu op en neer gaat. En de focus op die lijn is de oorzaak van zowat alles wat er misloopt met investeren in de brede aandelenmarkt. Het is de reden waarom mensen bang worden en alles verkopen, denken dat het belangrijk is om te timen wanneer je (ver)koopt of jammer genoeg zelfs van de beurs wegblijven.
En het beste van al is: die lijn doet er niet toe… niet. Want waar staat die lijn voor? Het is niets meer of minder dan de prijs op elk punt in de geschiedenis die kopers en verkopers overeenkwamen, tot op heden. Meer niet. En het is niet die evolutie van de prijs die voor ons van belang is.
Prijs vs waarde.
Stel: je overweegt om een bakkerij over te nemen. Heel zorgvuldig analyseer je alle mogelijke opportuniteiten en risico’s: alle kosten, de sterkte van de concurrentie, het aantal mensen die in de buurt woont,… Je komt tot de vaststelling dat je er mits hard werk en wat slimme aanpassingen iets fantastisch van kan maken. Je beslist om er voor te gaan en betaalt de huidige eigenaar een prijs waarvoor jij berekend hebt dat je een mooi rendement kan boeken. De dag na je aankoop krijg je onverwacht een potentiële koper over de vloer: hij stelt je voor om de bakkerij meteen terug over te nemen. Hij is echter veel minder optimistisch over de toekomstige verkoop en wil je de helft geven van wat jij er de dag voordien voor betaald hebt.
De kans is klein dat je terug zal verkopen. Je hebt immers het dubbele betaald omdat je ingeschat hebt dat je voor die prijs een mooi rendement krijgt. Als je zou verkopen, ben je op slag de helft van je geïnvesteerde geld kwijt.
Dit toont meteen aan dat er een enorm verschil kan zijn tussen de prijs en de onderliggende waarde van een investering. In het geval van de bakkerij zakte die de prijs die iemand bereid is te betalen met 50 %, op één dag tijd. Maar aan de werkelijke onderliggende waarde was er, los van het verschil in perceptie op die waarde, op die ene dag natuurlijk weinig of niets veranderd.
Wat betekent dit nu voor ons?
Heel simplistisch voorgesteld kopen wij, door te investeren in ons indexfonds, het recht op een fractie van bijna alle toekomstige meerwaarde die er in de wereld geproduceerd wordt. Maar in plaats van die ene koper die binnenwandelde bij onze bakkerij, hebben we nu te maken met miljoenen potentiële kopers die jou (en je mede-eigenaren) zowat elke seconde van de dag een bod doen. Wanneer er, om welke reden dan ook, veel interesse is in jouw aandelen, zal de prijs uiteraard stijgen. En omgekeerd: dalen wanneer er weinig gegadigden zijn.
Meestal zijn die prijsfluctuaties op zo’n grote schaal klein. Maar soms, op dagen waar de wereld naar de verdoemenis lijkt te gaan, kan die aangeboden prijs waanzinnige dingen doen. Maar nogmaals: voor ons doet dat er niet toe.
Wanneer we door minstens de helft van ons inkomen te sparen ons aandeel in de hele wereldmarkt groot genoeg maken (en we jaarlijks met een klein percentage van het geïnvesteerde geld kunnen rondkomen), verkopen we onze aandelen gespreid doorheen de tijd. Soms verkopen we aan een hogere prijs, soms aan een lagere.
Die prijs is dus niet echt van belang, want over langere termijn zal de onderliggende waarde altijd toenemen, en moet de prijs volgen. Neem een bedrijf als Apple. Toen alles zich nog afspeelde in de garage van Steve Jobs kon je het ‘bedrijf’ misschien kopen voor een paar duizend dollar. Maar van zodra meer en meer mensen vonden dat de producten van Apple het waard waren om geld aan te besteden, en dus de toegevoegde waarde steeg, kon de prijs niet anders dan volgen. Vandaag zou je ongeveer 2,5 biljoen euro moeten betalen om het volledige bedrijf te kopen. Met je paar duizend euro zal je er dus niet meer komen…
Kan de onderliggende waarde van al die bedrijven samen blijven toenemen?
Sinds het begin van de 20ste eeuw is er ontzettend veel gebeurd. Er waren periodes van enorme instabiliteit, politieke en economische crisissen, revoluties, pandemieën en niet te vergeten: twee oorlogen waarbij de wereld in brand stond. En wat deed de aandelenmarkt in tussentijd? Wel, de prijs fluctueerde, hoofdzakelijk op het ritme van hoop en angst, mee met alles wat er in de wereld gebeurde. Maar over die 120 jaar is de prijs, in navolging van de onderliggende waarde, enorm toegenomen. En de reden is simpel: de mensheid wordt steeds inventiever om aan behoeftes te voldoen. Het volstaat om even rond je te kijken: de technologie waarmee je dit artikel leest, de kleren die je draagt, de manier waarop je huis gebouwd is,… niets van dat bestond in het begin van de 20ste eeuw. Ondanks al die gigantische obstakels.
Wat als het deze keer anders is?
Als je de onderliggende waarde van de volledige aandelenmarkt naar beneden wil krijgen, moet bestaande technologie, producten, enz… (en het potentieel om het terug op te bouwen) permanent vernietigd worden. En dat is niet onmogelijk. Maar het vraagt een allesverwoestende kracht en eigenlijk het vernietigen van de mensheid om dat te doen. Het is heel onwaarschijnlijk dat dat gebeurt. Maar bv. een wereldwijde nucleaire oorlog is een voor de hand liggend voorbeeld die hier toe zou kunnen leiden.
Maar om het even welk horrorscenario je kan bedenken, of je in die situaties nu aandelen, cash geld of (waardeloze) cryptomunten bezit, het zal er op dat moment niet echt meer toe doen.
In elk ander geval zal de onderliggende waarde van aandelenmarkt blijven stijgen bij elk probleem die opgelost wordt, bij elke verbetering die ergens ter wereld bedacht worden, bij elk product of dienst die het leven van mensen beter maakt. En de prijs zal noodgedwongen volgen. Niet elke dag, week, maand, jaar of zelfs decennium, maar ze zal volgen…
Dit heeft een aantal fantastische gevolgen:
- wanneer je investeert in een indexfonds, koop je geen cijfer op een scherm. Je koopt een deeltje van alles wat er in de wereld aan meerwaarde geproduceerd wordt. Pas wanneer je daarvan doordrongen bent, zal je helemaal anders naar aandelen gaan kijken en is de kans kleiner dat je domme dingen doet wanneer de prijs om welke reden dan ook zakt.
- wanneer je weet dat enkel de onderliggende waarde (en het toekomstige potentieel) van belang is, je nooit moet inzitten met een prijs die naar beneden gaat (voor om het even welke reden dan ook). In tegendeel: de toekomstige waarde van de volledige aandelenmarkt (en dus ook de prijs) zal altijd hoger gaan. Als anderen je hun deel willen verkopen aan een prijs die lager is dan voordien, is dat dus fantastisch!
- je nooit geld mag investeren dat je in de nabije toekomst nodig hebt om bv. een lening af te betalen. De prijs kan op korte tijd enorm zakken, en als je dan moet verkopen verlies je effectief geld!
- er is geen analist, econoom, beursgoeroe, of wie dan ook die het gedrag van kopers en verkopers (en dus waar de prijs van de beurs op korte termijn naartoe gaat) kan voorspellen. Je kan die voorspellingen zien als een vorm van entertainment, maar aangezien het zelfs niet toe doet, brengt het je absoluut niets bij om hier rekening mee te houden.
- het niet nuttig is om je investering van nabij te volgen. Koop om de zoveel tijd bij en kijk nooit terug. Prijsschommelingen leren je niets… Gebruik die tijd om alles te doen wat je leven de moeite waard maakt!