Het is zover: na een aantal avontuurlijke jaren op een boot, hebben we terug voet aan wal gezet. We wonen dus opnieuw in een ‘normaal’ huis.
Voor de meeste mensen is wonen de grootste uitgave. Ook voor mij. Dat maakt het een belangrijk onderwerp dat onvermijdelijk zal terugkeren op deze blog. Twee jaar geleden schreef ik al een artikel met een boodschap die veel lezers niet onberoerd lieten: een koopwoning die je enkel gebruikt om in te wonen is géén investering. Een woning kan enkel een investering zijn als ze gebruikt wordt om een inkomen te genereren, bijvoorbeeld door ze te verhuren. Dus: wonen op zich is hoe dan ook altijd een kost wat, tegen de gangbare mening in, maakt dat kopen financieel gezien dus niet perse superieur is aan huren.
Mocht dit de eerste keer zijn dat je hier van hoort, is het zeker nuttig om die artikels eerst te lezen.
Kostprijs is slechts één factor.
De meeste mensen betalen veel om te wonen. Te veel. Maar dit zal geen artikel worden waarin ik je kost wat kost zal overtuigen om in mijn voetsporen te treden en op een kleine boot te gaan wonen (*). Ook al was het voor mij persoonlijk een fantastisch avontuur tegen een ongelofelijk scherpe prijs. Maar elke persoonlijk situatie is anders. Allerlei variabelen waar je niet altijd vat op hebt (leeftijd, grootte van het gezin, werksituatie, persoonlijkheid,…) creëren andere behoeftes. En die behoeftes veranderen doorheen het leven (daarom ook dat we verhuisd zijn). Het is dus niet perse een fantastisch idee om je hele leven te couchsurfen, altijd voor woningoppas te spelen, een kleine stacaravan op een camping te kopen, te emigreren naar een land waar huizen spotgoedkoop zijn,…
Nochtans zijn die ‘extreme’ opties zeker het overwegen waard. Er zijn mooie succesverhalen die mijn bootervaring zelfs overtreffen. Gezien de prijzen op de ’traditionele’ huizenmarkt kan het uiteraard een manier zijn om financiële vrijheid razendsnel dichterbij te brengen. Maar hoezeer die verhalen soms ook tot de verbeelding spreken, in de praktijk kunnen dergelijke keuzes in veel gevallen toch tot een minder kwalitatief leven leiden.
De reden is simpel. Een woning kan aan tal van je behoeftes voldoen. Het geeft je privacy, beschermt je tegen de weerselementen, je vindt er rust na een helse dag op het werk, je beleeft er mooie momenten met je gezin,… Wonen mag dus gerust wel iets kosten. Dat is trouwens het te volgen principe voor elke financiële keuze die je maakt. De trouwe lezer weet het ondertussen al: deze blog gaat niet over besparen op wat je leven de moeite waard maakt, maar over het bannen van uitgaven aan alle soorten overbodige brol die je in verhouding weinig toegevoegde waarde opleveren. Dat is in de meeste gevallen al genoeg om het grootste deel van je leven financieel vrij te zijn.
Maar te veel mensen spenderen doorheen het leven blindelings honderdduizenden euro’s en dus hun financiële vrijheid aan woningen die het allesbehalve waard zijn. En dat alsof het de normaalste zaak van de wereld is.
Laten we eens zien of dat niet beter kan.
Kopen is vaak duurder dan huren, maar…
In de traditionele huizenmarkt hebben we grofweg twee keuzes: kopen of huren. Nogmaals: beide zijn een kost. En alles samen genomen (belastingen, registratierechten, interest op de lening, onderhoudskosten, verzekeringen,…) en niet te vergeten de enorme opportuniteitskost van al die uitgaven en de eigen inbreng, is kopen in onze (huidige) huizenmarkt meestal de minder goede financiële keuze. Uiteraard is dat altijd afhankelijk van de kostprijs van de koopwoning ten opzichte van de woning die je huurt en wat je met het uitgespaarde geld doet (geef je het uit aan dure restaurantbezoekjes of investeer je het verschil meteen in je indexfonds?). Huren is meestal ook de veilige financiële keuze, in tegenstelling tot wat wel eens beweerd wordt. Er zijn geen onverwachte grote onderhoudskosten en er is geen kans op blootstelling aan een bij momenten grillige huizenmarkt wanneer het huis (mogelijks verplicht) verkocht wordt.
Het is geen exacte wetenschap. Er zijn veel factoren die een rol spelen. In bepaalde situaties kan het toch een goede financiële zet zijn om een woning te kopen. Denk aan iemand die met grote zekerheid bereid is om tot het einde der dagen in een bepaalde woning te blijven (om nooit aan een lage prijs te moeten verkopen), in de mogelijkheid is om altijd van thuis uit een inkomen te verwerven, de vaardigheden en de tijd heeft om een vervallen huis efficiënt te renoveren,… Zolang de opportuniteitskost in vergelijking met huurwoningen niet te groot wordt, kan kopen de betere optie zijn.
Voor mij persoonlijk was het ook bij onze recente verhuis, zoals voor de meeste mensen, interessanter om te huren. Mijn vriendin en ik kunnen momenteel moeilijk een inkomen van thuis verwerven en het is een enorm voordeel dat we indien nodig snel kunnen verhuizen om van werk te kunnen veranderen (en zo bv. ons inkomen te verhogen). Er zijn geen kinderen en onze nieuwe huurhuis bevredigt heel wat van onze behoeftes, en dat aan een veel betere prijs in vergelijking met de beschikbare koopwoningen.
(Nog) geen partner? Blijf wat langer thuis of deel een woning.
Zeker voor jonge mensen is het interessant om de woonkost laag te houden (om de simpele wiskunde de tijd te geven om haar werk te doen). Grote uitgaves tot een minimum beperken is op jonge leeftijd dan ook extra rendabel.
Het is echt ongelofelijk hoeveel geld je door een slimme woonkeuze opzij kan zetten. Stel: je bent 21, begint te werken en blijft nog tot je 31 bij je ouders wonen. Aan een doorheen de jaren gemiddeld netto inkomen van € 25.000 / jaar (inclusief premies en andere voordelen) betekent dat dat je over een periode van 10 jaar een groot deel van de verdiende € 250.000 bijeen kan sparen en aan het werk kan zetten via het indexfonds. Het hangt natuurlijk van een aantal factoren af samenwonen met je ouders een optie is, maar voor dergelijke bedragen wordt het al eens interessant om die optie goed te onderzoeken.
Er zijn nog alternatieven. Zelf ben ik toen ik net begon te werken een jaar gaan samenhuizen met twee lotgenoten die ik via de website samenhuizen.be gevonden had. Voor € 350/maand, alles inclusief, heb ik ongeveer een jaar in de Gentse binnenstad kunnen wonen. Ook nu staan er nog mooie zoekertjes aan fantastische prijzen. Je kan er zeker ook zelf het initiatief nemen. Huiseigenaren die grotere huizen verhuren staan steeds vaker voor dergelijke voorstellen open aangezien de kans op volledige wanbetaling kleiner is en de totale huurprijs iets hoger kan zijn (aangezien er meerdere inkomens zijn).
Meer vierkante meters ≠ hogere levenskwaliteit
Het is absurd hoeveel er betaald wordt voor ruimte die amper of onnuttig gebruikt wordt. Natuurlijk zijn er situaties in te denken waar een groot huis te verantwoorden is (bv. voor een groot gezin). Maar is het echt in elke situatie tienduizenden euro’s en een leven in financiële afhankelijkheid waard? Het absurde is dat het in veel gevallen enorm veel (uit huis) betaalde arbeid vraagt om dergelijke woningen te kunnen betalen. Al die vierkante meters leveren weinig op als je zowat je hele leven amper thuis bent. En daarbij komt nog dat de onderbenutte ruimte niet alleen een enorme opportuniteitskost heeft bij aankoop. Het kost vaak ook enorm veel tijd / geld aan onderhoud (wie een tuin heeft, zal dat zeker bevestigen).
Ik heb het grootste deel van mijn volwassen leven in kleine huizen gewoond, met weinig ruimte en zonder tuin. Maar zoals de meeste twintigers was ik gemakkelijk 6 van de 7 dagen per week uit huis. En er zijn nog voordelen: het is een extra aanmoediging om geen overbodige brol binnen te nemen. Er is gewoon geen plaats voor.
Ga niet mee in de waan van de dag.
Het is een bekende economische wetmatigheid: als de vraag stijgt, stijgen ook de prijzen. In de covidperiode ging iedereen op zoek naar een woning met een tuin en een degelijke werkruimte om thuis te werken. Als de energieprijzen de lucht in schoten, wilde iedereen opeens de meest zuinige woning. Maar dergelijke unieke fenomenen blijven niet eeuwig duren. Uiteraard is een volledig geïsoleerde woning met zonnepanelen en een warmtepomp in veel opzichten beter dan een woning waar de wind door alle kieren giert. Maar een beetje creativiteit of aanpassingsvermogen maken die toch vaak dure investeringen overbodig en kunnen je uiteindelijk waanzinnig veel geld besparen.
Uiteraard helpt het ook al als je om de zoveel tijd eens checkt of je nog altijd de goedkoopste leverancier hebt).
Focus niet op (irrelevante) details.
Onze nieuwe huurwoning was letterlijk de goedkoopste die we in de hele regio konden vinden. Toen ik het pand vond op een zoekertjessite, begreep ik er niets van. Het is zelfs te luxueus voor ons. Twee slaapkamers, een gigantische leefruimte, een gezellige kachel, terras met een mooi uitzicht, veel lichtinval, goed werkende stookolie-installatie, recent geplaatste boiler, veel opbergruimte, goed gelegen met alle mogelijke voorzieningen op wandelafstand en dan ook nog een gigantische zolder die kan dienen als werk / hobbyruimte. En toch stond het pand al een aantal maanden te huur, zonder succes. De vermoedelijke hoofdreden: er hangt over het hele huis een oud behangpapier aan de muur dat doorheen de jaren op vele plaatsen vuil geworden was. Het kostte ons maar een paar dagen om de belangrijkste ruimtes te voorzien van een likje verf (waar de eigenaar graag voor betaalde) en het huis lijkt zo goed als nieuw.
Zo lang je elke dag hard moet werken voor je centen, is het het niet waard om te betalen voor domme details. Je hoort het overal: jonge mensen die een goedkoop appartement links laten liggen omdat er geen lift is (trappen lopen is gratis fitness!), buurten die gemeden worden omdat ze onveilig zijn (hebben we in onze contreien echt buurten die zo gevaarlijk zijn dat het duizenden en duizenden euro’s mag kosten om ze te mijden?), locaties die op voorhand uitgesloten worden omdat ze een paar minuten verder zijn van vrienden en familie, huizen die compleet gerenoveerd worden met overbodige tierlantijntjes (vooral om de bezoekers of de buren te imponeren),…
De lijst is eindeloos. En mensen betalen er bakken geld voor, terwijl een beetje creativiteitszin en relativering vaak wonderen doen.
Neem controle!
Er is dus geen pasklaar antwoord op wat nu voor iedereen de geschikte woning is tegen de beste prijs. Bij elke persoonlijkheid, (gezins)situatie, levensfase,… past een andere woning. Wonen kan dus in specifieke situaties gerust wat kosten. Voor iemand die bijna altijd thuis is, koken een absolute passie is en waar de hele familie elke avond gezellig komt eten, is de iets duurdere woning met een goede keuken en een gezellige eetruimte vermoedelijk een fantastische keuze. Financiële vrijheid kan in dat geval gerust wat langer wachten.
Maar de idee dat de “onbetaalbare” huizenmarkt de weg naar financiële vrijheid in de weg zou staan, klopt voor de meeste mensen gewoonweg niet. Je moet voor dergelijke grote uitgaven echt berekenen wat de kosten van alle opties zijn (inclusief de soms wat onzichtbare en onderschatte opportuniteitskost). Snappen hoe onze huizenmarkt in elkaar zit, is een must. Het werkelijke verschil tussen huren en kopen begrijpen (en niet vervallen in pertinent onjuiste simplismen als “huren is geld weggooien” en “een huis kopen is de best mogelijke investering die je in je leven kan doen”) is een essentieel inzicht dat je kansen op goed wonen voor de beste prijs enorm vergroot. Niemand wordt verplicht om elke maand een gans maandloon te besteden aan een woning die het grootste deel van de tijd gewoon leegstaat.
Als je de principes uit dit artikel volgt en je openstelt voor creatieve oplossingen, zal je snel inzien dat er fantastische, kwaliteitsvolle woonopties zijn tegen een prijs die een financieel vrij leven niet in het gedrang brengt.
* Mocht je overwegen om je woonkost tot het absolute minimum te beperken door op een kleine boot te gaan wonen. Ik kan je misschien op weg helpen. Contacteer me gerust.